Gebouwautomatisering

Vandaag de dag is het aantal energieverbruikers in een gebouw enorm. Tel daarbovenop het feit dat energie steeds duurder wordt en de wens naar energiebesparing groeit evenredig mee. De wens naar het besparen op energieverbruik en energiekosten zorgt voor een stijgende behoefte aan gedetailleerde informatie over processen en installaties. Ook het belang van de juiste interpretatie en integratie van al die informatie groeit mee.

Zonder enige vorm van automatisering is het voor gebouwbeheerders bijna onmogelijk om duidelijkheid te verschaffen in de energiehuishouding van een gebouw. Automatisering is er in diverse varianten, maar wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze menselijke arbeid vervangen door machines of computers, eventueel in combinatie met software. De drijfveer voor het toepassen van automatisering is economisch omdat het de arbeidsuren en grondstofverbruik verlaagd én veel fouten in processen elimineert. Voor gebouwbeheerders in bijvoorbeeld de utiliteit biedt gebouwautomatisering uitkomst.

Aan de basis van gebouwautomatisering staan onder andere data en energiemanagement. Naast Smart Buildings en Internet of Things komen in de gebouwautomatisering ook de termen IT (Information Technology) en big data steeds vaker voor. Aan de basis van elke vorm van automatisering staat data. De behoefte aan data binnen de utiliteit wordt steeds groter, net zoals de behoefte aan de juiste interpretatie en integratie van alle data en het ontsluiten ervan binnen processen en installaties. Door een goede samenwerking tussen gebouwautomatisering en IT wordt de enorme stroom aan data automatisch weergegeven in dashboards en ingezet om processen te sturen.

Oftewel: belangrijke beslissingen worden automatisch genomen op basis van data. Je kunt dus wel stellen dat gebouwautomatisering de echte waarde van data aan het licht brengt. In combinatie met energiemanagement breng je vervolgens hoog (verborgen) energieverbruik en andere energieproblemen in kaart. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het feit dat je ontdekt dat het personeel op die ene afdeling altijd hun computers aan laten staan of dat op bepaalde verdiepingen ’s nachts de verlichting niet wordt uitgeschakeld. Met andere woorden: je hebt nieuwe inzichten op het energieverbruik van een verdieping, gebouw of meer locaties én ontdekt het besparingspotentieel.

Gebouwautomatisering in de vorm van gebouwbeheersystemen (GBS) en energieregistratie- en bewakingssystemen (EBS) helpt dit potentieel te ontdekken en benutten. Zowel een GBS systeem als een EBS systeem is allereerst gericht op automatische besturing van apparaten en minimaal energieverbruik van installaties. Daarnaast richten ze zich op een gezonde, veilige en comfortabele werkomgeving binnen gebouwen. Deze slimme systemen geven inzicht in hoe het totale energieverbruik is verdeeld over het gebouw zelf (welke HVAC-, toegangscontrole-, brandbeveiligings-, klimaatbeheersingssystemen etc. zijn er aanwezig?),

de gewoontes van alle gebruikers (hoeveel personen zijn er bijvoorbeeld dagelijks aanwezig op kantoor en hoe vaak worden vergaderruimtes gebruikt?) én de technische installaties (wat is bijvoorbeeld het energieverbruik van de kantine en wat is het energieverbruik van de gehele 1e verdieping?). Door vervolgens aan de hand van de resultaten domotica toe te passen, kunnen bijvoorbeeld verlichting en ventilatie geautomatiseerd worden. Denk bijvoorbeeld aan een bewegingsmelder die automatisch de verlichting inschakelt wanneer deze beweging detecteert. 

Door gebouwautomatisering en domotica toe te passen creëer je een samenhang tussen netwerkinfrastructuur, besturingssystemen en applicaties. Met behulp van onder andere Programmable Logic Controllers (PLC’s), Programmable Automation Controllers (PAC’s) en Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) en CODESYS software kunnen systemen op gebruiksvriendelijke wijze slim worden geprogrammeerd en centraal aangestuurd. PLC’s en PAC’s zijn eenvoudig en gebruiksvriendelijk te programmeren, CODESYS en SCADA zijn zeer gebruiksvriendelijke, schaalbare en flexibele native softwaretypes en OPC UA is een open source en makkelijk uit te breiden standaard 

voor gegevensuitwisseling die moeiteloos verbinden van verschillende systemen mogelijk maakt. Oftewel: systemen worden door middel van vooraf geprogrammeerde logische schakelingen en voorwaarden aangestuurd, bijvoorbeeld het in- en uitschakelen van de verlichting op bepaalde vaste tijdstippen. Bij optimale toepassing van gebouwautomatisering wordt de data daarbij via bijvoorbeeld BACnet, Modbus, M-bus, KNX of Ethernet gecommuniceerd en de gegevens zoals energiebeheer gevisualiseerd én geanalyseerd. Op die manier ontstaat er een samenhang tussen netwerkinfrastructuur, besturingssystemen en applicaties. En zo is van elk gebouw dus een Smart Building te maken. 

Zoals al eerder benoemd, is het grootste voordeel de tijd- als kostenbesparing die het oplevert. Dit omdat er op gebruikerskosten bespaart kan worden en omdat er minder personeel nodig is. Ook de beveiliging van een gebouw wordt aanzienlijk verbeterd; je kunt namelijk bepalen wie wanneer toegang heeft tot bepaalde ruimtes én bijvoorbeeld het brandbeveiligingssysteem kan geautomatiseerd worden, wat voor een veiliger gebouw zorgt. Daarnaast staat bij gebouwautomatisering duurzaamheid hoog in het vaandel. Door zaken als verlichting, zonwering, ventilatie en verwarming te automatiseren met behulp van domotica én door het toepassen van zonnepanelen wordt het energieverbruik van een gebouw aanzienlijk lager en dat is goed voor het milieu. Daarmee sluit gebouwautomatisering bovendien perfect aan op de maatschappelijke wens van continue 

beschikbaarheid op duurzame wijze. Ook niet onbelangrijk: de productiviteit van werknemers stijgt. Dit omdat zij door onder andere een betere luchtkwaliteit en optimale temperatuurregeling een fijnere werkomgeving hebben. In het verlengde daarvan neemt het gebruikersgemak van alle in een gebouw aanwezige installaties flink toe. Dit omdat alle systemen met elkaar zijn verbonden en ze waar en wanneer de gebruiker maar wilt op afstand bestuurbaar zijn met behulp van mobile devices. Dit geeft de gebruiker alle vrijheid. En wat als de wensen van de gebruiker in een later stadium veranderen? Dan zijn wijzigingen eenvoudig aan te brengen dankzij de toepassing van onder andere de eerder genoemde PLC’s, PAC’s, CODESYS, SCADA en OPC UA.

De investeringskosten voor het toepassen van gebouwautomatisering kunnen aanzienlijk zijn. Er kan gekozen worden voor het automatiseren van alle in een gebouw aanwezige systemen, maar je kunt ook klein beginnen met bijvoorbeeld alleen de verlichting. Kortom: gebouwautomatisering toepassen zowel jij dat wilt. Als gebouwautomatisering eenmaal is toegepast, in welke vorm ook,

is de investering redelijk snel terugverdiend omdat processen vele malen efficiënter en dus tijd- en kostenbesparender zullen zijn dan in de voorgaande situatie zonder enige vorm van automatisering. Gebouwautomatisering binnen jouw bedrijf verbeteren of toepassen? Wij adviseren je graag over welke product- en softwaretypes het meest ideaal zijn voor jouw situatie. Neem direct contact op